17) اطلاعاتی در مورد متون کتاب دده قورقود و (جایگاه زنان نزد ترکان) ...

مطلب مورد نظر شما در قالب تصویر :::.

توجه! جهت بزرگنمایی تصاویر با کیفیت بالا بر روی تصویر مورد نظر کلیک کنید.

مطلب مورد نظر شما در قالب متن :::.

اطلاعاتی در مورد متون کتاب دده قورقود و (جایگاه زنان نزد ترکان) :

متون کتاب دده قورقود پر از سجایای اخلاقی و انسانی است. ایستادگی در مقابل دشمن، مردانگی، گذشت و فداکاری، حرمت و احترام به والدین و بزرگان و سالخوردگان، محبت به کودکان، ارزش مساوی فرزند دختر و پسر برای والدین، عشق به همسر، پاکدامنی، تنفر از تزویر و ریاکاری، برابری حقوق مردان و زنان در انتخاب همسر و دیگر معیارهای انسانی در تک تک داستانها موج می زند.

با توجه به ارزش و اعتبار زن که در متون کتاب "دده قورقود" به آن برمی خوریم و مقایسه آن با مقام و منزلت زنها در اثر منظوم شاهنامه فردوسی که در اواخر قرن چهارم و اوایل پنجم هجری و به فارسی سروده شده است، به ارزش و اعتبار و معنوی زن در بین ترکان در قرون گذشته می توان پی برد.

در داستانهای دده قورقود، زن از مقام و منزلت بالایی برخوردار است؛ دختران در انتخاب همسران خود اختیاری برابر با مردان دارند. در میدان نبرد دوش به دوش دلاورمردان اوغوز می جنگند. در شروع مسابقه تیراندازی و غیره حق تقدم با زنان است و در وفاداری به شوهر و فداکاری برای او حتی جایی بالاتر از گذشت و فداکاری پدر و مادر نسبت به فرزند خود دارند.!

در داستان "قانتورالی" کتاب دده قورقود، پس از غلبه قانتورالی و همسر و همرزم وی "سلجان خاتون" بر لشکریان دشمنی که آنان را تعقیب می کنند، در مسابقه تیراندازی بین قانتورالی و سلجان خاتون که امتحان درجه عشق واقعی زوج جوان نسبت به هم، در این مسابقه به طرز زیبا به نمایش گذاشته میشود، قانتورالی برای شروع مسابقه و برای رها کردن تیر از کمان، به سلجان خاتون سوگلی خود می گوید: «قیزلارین یولی اوّلدیر اوّل سن آت!...» (اول تو تیر را از کمان رها کن دختران "خانمها" مقدم ترند...).

این جمله نه از زبان اروپائیان عصر جدید «The Ladies First» ، که هزار سال پیش و شاید هم خیلی پیش تر، از زبان ترکان اوغوز که اجداد امروزی ترکان آذربایجان و آناتولی (ترکیه امروزی) هستند جاری شده است.!

در حالی که در بین مترقی ترین جوامع آن عصر داشتن فرزند دختر عیب و عار به حساب می آمد و حتی در میان بعضی از قبایل، نوزادان دختر زنده به گور می شدند، ترکان برای داشتن فرزند دختر دست نیایش به سوی خدا بلند می کردند و از آفریدگار خود می خواستند برای آنها فرزند دختر عطا فرماید: «- بگلر، منیم داخی حاقیمه بیر دوعا ائیلیین! آللاه تعالی مانا دا بیر قیز وئره! – دئدی. قالین اوغوز بگلری ال قالدیردیلار، دوعا ائله دیلر، آللاه تعالی سانا دا بیر قیز وئره!- دئدیلر» (گفت، بیگها، در حق من دعا کرده و از خداوند متعال برای من هم تقاضای اعطای فرزند دختر کنید. بیگهای "قالین اوغوز" دست دعا به سوی پروردگار بلند کردند و از خدای متعال طلب اعطای فرزند دختر {برای او} کردند.)

ابن بطوطه در سفرنامه خود احترام ترکان نسبت به زنان می نویسد، ... چیزی که در این بلاد {در سرزمین ترکان} مایه تعجب فراوان بود، احترامی بود که آنها درباره زنان خود داشتند.

پروفسور فاروق سومر مورخ مشهور ترکیه نیز در مورد زنان ترک می نویسد:

«... زنان قوم اوغوز {ترکان اوغوز} از مردان فرار نکرده رو نمی گرفتند. این امر در ترکیه در بین عشایر و روستائیان تا زمان ما وجود داشته و حفظ شده است. طوری که محقق فرانسوی و.لانگ لوئیس که در قرن نوزدهم  به آناتولی جنوبی سفر کرده است. از این حیث ترکمن ها را به عنوان قومی بسیار با فرهنگ در خاور نزدیک توصیف می کند. در بین اوغوزها انحرافاتی از قبیل زنا و غلامبارگی وجود نداشته است. اساسا زنان ترک در جهان اسلام به عنوان زنان عفیف شناخته شده اند.»

مرجع1: کتاب دده قورقود، به کوشش م.ع فرزانه داستان "قانتورالی" ص 146

مرجع2: کتاب دده قورقود داستان "دلی دومرول"

مرجع3: دده قورقود کیتابی... حسین م. گونئیلی ص 185 داستان بامسی بئیرک.

مرجع4: اوغوزها (ترکمن ها) پروفسور فاروق سومر، ترجمه آنادردی عنصری ص 92 سال 1380

مرجع5: "ترکان و بررسی تاریخ، فرهنگ، هویت و زبان آنها در ایران" نوشته ی: دکتر حسن راشدی، ص 234_233_232